ترک پا یکی از مشکلات رایج در بزرگسالان و کودکان است که در صورت عمیق شدن باعث درد و ناراحتی در فرد می‌شود. در حالت عادی این عارضه جدی نیست و به راحتی با استفاده از روش‌های خانگی یا انجام مرتب پدیکور قابل درمان است. اما در برخی موارد وجود مشکلات زمینه‌ای پزشکی یا عفونت می‌تواند آن‌را به مشکلی جدی تبدیل کند. برای اطلاع کلی در مورد این عارضه، در این مطلب راهنمای کاملی در مورد نشانه‌ها، دلایل ایجاد و روش‌های پیشگیری و درمان آن را ارائه می‌کنیم.
ترک پا چیست و به چه شکل آغاز می‌شود؟
داشتن پوست خشک و ترک خورده کف پا مشکلی رایج است که در اثر کمبود رطوبت و به مرور زمان شکل می‌گیرد. در صورت عدم توجه به این عارضه به تدریج نواحی خشک و ضخیمی از پوست‌های مرده بر اثر فشار بر پا یا در اثر اصطکاک به‌وجود می‌آید که در نهایت ترک و شکاف‌هایی در پاشنه، کف پا یا کناره‌های پا ایجاد می‌کند. خوشبختانه این عارضه اغلب با مراقبت‌های بهداشتی و انجام پدیکور منظم قابل پیشگیری است. با این حال در برخی موارد نیز برای درمان‌های پیشرفته‌تر نیاز به متخصص دارد.
علل ترک پا چیست؟
معمولا وجود پینه در پاشنه پا و اطراف آن در هنگام راه رفتن، به مرور باعث ایجاد ترک می‌شود. اما عوامل مهم دیگری هم در این میان دخالت دارند که عبارتند از:
- خشکی پوست به دلیل شرایط آب و هوایی یا عدم استفاده از مرطوب کننده مناسب
- ایستادن‌های طولانی مدت
- راه رفتن زیاد با پاهای برهنه یا صندل‌های پشت باز
- دوش گرفتن‌های طولانی مدت با آب گرم
- استفاده از صابون‌ها یا پاک‌کننده‌های قوی که پوست را خشک می‌کند
- پوشیدن کفش‌های نامناسب که به‌خوبی از پاشنه پا حمایت نمی‌کند
در کنار این موارد که ناشی از عادات نامناسب هنگام راه رفتن یا مراقبت‌های نادرست از پا است، چاقی، بارداری، سن بالا و همچنین برخی مشکلات پزشکی و بیماری‌های زمینه‌ای به شرح زیر هم می توانند باعث ایجاد ترک پا شوند:
- کمبود ویتامین‌های گروه B، C و E
- عفونت‌های قارچی
- کم کاری تیرویید
- پسوریازیس
- درماتوز کف پا در نوجوانان
- درماتیت آتوپیک
با این حال تشخیص دلیل اصلی ترک پا بر عهده متخصص و ارزیابی سابقه پزشکی شما است.
علائم ترک پا چیست؟
اولین و مهم‌ترین علامت، وجود نواحی خشک و ضخیم همراه با ترک‌های عمیق در پاشنه پا است. به‌جز این مورد، فرد درگیر با عارضه ترک پا نشانه‌های دیگری به شرح زیر را نیز تجربه می‌کند:
- پوسته پوسته شدن
- پوست زبر و خشن
- خارش
- درد و سوزش زیاد
- خونریزی
- پوست قرمز و ملتهب
- زخم
در صورت شدید بودن عارضه به خصوص اگر ناشی از یک بیماری زمینه‌ای باشد، عوارض دیگری به شرح زیر نیز رخ می دهد:
- از دست دادن احساس در پاشنه پا
- عفونت
- زخم پای دیابتی
در هر یک از موارد فوق به‌خصوص عفونت، نیاز به مراجعه فوری به کلینیک برای شروع درمان است.
راه‌های درمان ترک پا چگونه است؟
برای درمان ترک پا روش‌های مختلف دارویی تا انواع ترکیب‌های خانگی به کار می‌روند. البته تجویز هر کدام از این موارد به شدت و عمیق بودن ترک بستگی دارد. بهترین کار مراجعه به متخصص برای تشخیص و راهنمایی لازم است. در این بخش رایج‌ترین روش‌ها را بررسی می‌کنیم:
۱.استفاده از مرطوب کننده
اولین روش درمان ترک پا استفاده از مرطوب کننده‌های قوی مانند بالم ترمیم‌کننده، اسید سالسیلیک، آلفا هیدروکسی اسید و ایزومرات اسیدها است. معمولا بالم ترمیم کننده را صبح‌ها و قبل از شروع کار روزانه استفاده می کنند تا خاصیت ارتجاعی پوست افزایش پیدا کند. استفاده از سایر مرطوب کننده به مدت دو تا سه بار در روز نیز به عنوان روتین روزانه به درمان ترک پا کمک بسیاری می‌کند. در ترک‌های شدید پاشنه پا، کرم‌های استروییدی را برای کاهش التهاب و تسکین خارش به‌کار می برند. البته باید توجه کنیم که برخی از انواع بالم‌ها ممکن است سوزش جزئی ایجاد کنند. اما در صورت واکنش شدید هنگام استفاده نیاز به مشورت با پزشک است.
۲. لایه برداری
از آنجا که پوست اطراف پاشنه‌های ترک خورده پا اغلب ضخیم‌تر و خشک‌تر از بقیه نواحی هستند، هر فشار وارده به آن، ترک را عمیق‌تر و دردناک می‌کند. برای درمان این حالت ابتدا پاها را در آب ولرم و صابون به مدت ۲۰ دقیقه خیس می‌کنیم. سپس با استفاده از اسکرابر آن را لایه‌برداری کرده و در نهایت بعد از خشک کردن پا، مرطوب کننده مناسب را استفاده می‌کنیم. هر چند این مراحل در خانه قابل انجام است، با این حال بهتر است برای لایه‌برداری تخصصی و حرفه‌ای به مراکز معتبر مراجعه کرد.
۳. داروهای موضعی
استفاده از چسب های پزشکی حاوی سیانواکریلات یکی از روش‌های سریع درمان ترک پا است. همچنین چسب‌هایی به عنوان بانداژ مایع هم وجود دارند که در درمان ترک‌های جزئی به‌کار می‌رود. کرم‌های کراتولیتیک حاوی ترکیبات آلفاهیدروکسی اسید، اسید سالسیلیک، اوره و ایزومرات ساکارید هم داروهای موضعی دیگر برای درمان ترک پا هستند.
۴. درمان‌های خانگی
مهم‌ترین روش های درمان خانگی ترک پا به شرح زیر هستند:
- عسل: ابتدا عسل را به طور مستقیم بر روی پای خود بمالید و بعد از چند دقیقه بشویید.
- وازلین و آبلیمو: هنگام شب، ترکیب یکسانی از این دو ماده را آماده کرده و بر روی پاشنه پا بمالید و بر روی آن جوراب بپوشید. هنگام صبح آن را بشویید و به کار روزمره خود مشغول شوید.
- نمک حمام: در وان یا یک لگن، یک دوم فنجان نمک اپسوم را همراه آب گرم مخلوط کنید. سپس دو بار در هفته پاهای خود را به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه درون آن قرار دهید.
- آب ولرم: پاها را به شکل روزانه و به مدت ۲۰ دقیقه در تشت آب ولرم قرار دهید.
- موز و عسل: مخلوط این دو ماده را روی پاشنه‌های خود بمالید و به آرامی مالش دهید. بعد از خشک کردن از مرطوب کننده مناسب استفاده کنید.
- گلاب و گلیسیرین: یک قاشق گلیسیرین همراه دو قاشق گلاب و نصف قاشق چایخوری آب لیموی تازه ترکیب مناسبی برای استفاده بر روی پاشنه پا است. این مخلوط را هنگام شب استفاده کنید.
- وازلین: استفاده از وازلین می‌تواند به شکل روتین قبل از خواب مورد استفاده قرار گیرد.
- روغن نارگیل: این روغن نیز قبل از خواب به شکل روزانه باید استفاده شود.
۵. کفسابی تخصصی پا
کفسابی پا با تجهیزات تخصصی و با روش علمی، بهترین گزینه برای خلاص شدن از شر ترک پا است. در این روش متخصص پدیکوریست، با استفاده از تجهیزاتش، به روشی پوست های اضافه را برمی دارد که کمترین آسیبی به پوست پای شما وارد شود. (این درمان بدون درد و خونریزی است!). در قسمت کفسابی پا، می توانید اطلاعات بیشتری درباره این روش به دست آورید.
چگونه می‌توان از ترک پا جلوگیری کرد؟
مراقبت صحیح از پا عامل اصلی در جلوگیری از خشکی و پیشگیری از ترک پا است. برای این منظور علاوه بر توصیه به نوشیدن کافی آب و مایعات در طول روز، استفاده از روش‌های زیر بسیار اهمیت دارد:
۱. مرطوب کردن روزانه پاها
استفاده از کرم‌های مرطوب کننده دو بار در روز و به خصوص بعد از حمام کردن و قبل از خواب با ایجاد لایه محافظ بر آن، از خروج آب و خشکی پوست پا جلوگیری می‌کند. لوسیون‌ها و کرم‌های حاوی آلفا هیدروکسی اسید، لانولین و کرم اوره بهترین انواع مرطوب کننده هستند که در از بین بردن سلول‌های مرده پوست و آبرسانی موثرند.
۲. انجام منظم پدیکور
پدیکور منظم حرفه‌ای یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری ترک پا قبل از مشکل‌زا شدن پینه‌ها و ترک‌ها است. هر چند می‌توان این کار را در خانه نیز انجام داد، اما برداشتن بیش از اندازه بخش‌های سخت کف پا مشکلات جانبی ایجاد می‌کند. بنابراین بهتر است در دوره‌های زمانی مشخص برای انجام پدیکور به مراکز معتبر مراجعه کرد. در قسمت همه چیز درباره پدیکور و مانیکور آقایان مفصلا این خدمت را توضیح داده ایم.
۳. پوشیدن کفش مناسب و دوری از راه رفتن‌های طولانی مدت
برای جلوگیری از ترک پا استفاده از کفش‌های مناسب و راحت همراه با جوراب بسیار اهمیت دارد. از طرفی لازم است از پا برهنه رفتن، راه رفتن یا ایستادن‌های طولانی مدت خودداری کنید.
۴. بررسی مشکلات زمینه‌ای پزشکی
از آنجا که برخی بیماری‌ها عامل ایجاد ترک پاشنه پا هستند، بررسی پزشکی و درمان آن‌ها اصلی‌ترین راه برای پیشگیری از ترک پا است. زیرا در صورت عدم درمان، این مشکل به طور همیشگی ایجاد می‌شود و از راه‌های معمول قابل حل نیست.
جمع‌بندی
خشکی و ترک پا مشکلی رایج در افراد است که بیشتر موارد با استفاده از درمان‌های ساده می‌توان آن‌را کنترل کرد. با این حال مراقبت‌های بهداشتی مرسوم و انجام پدیکور منظم مهم‌ترین نکاتی است که برای پیشگیری از ترک پا و شدید شدن آن باید در نظر گرفت. باید توجه کنیم که پاها، نیز همانند سایر اعضای بدن نیاز به توجه و مراقبت منظم دارند.