برای همه ما داشتن ناخن‌هایی با ظاهر براق، صاف، استحکام و قوام مناسب دارای انعطاف مناسب بسیار اهمیت دارد. در حالت عادی بستر ناخن کاملا قابل مشاهده، صورتی رنگ و دارای حاشیه آزاد سفید است. برخی مشکلات و آسیب های فیزیکی، بیماری‌ها، عفونت‌ها یا مراقبت‌های بهداشتی نادرست این ظاهر سالم را از بین می‌برد. به همین جهت لازم است دستورالعمل‌های خاصی را برای زیبایی ناخن‌ها استفاده کرد. در این مطلب به بررسی اصول مراقبتی برای انواع ناخن، محصولات بهداشتی رایج و عادات نادرست در بروز مشکلات ناخن می‌پردازیم.
معرفی اهمیت مراقبت از ناخن و فواید آن
داشتن ناخن‌های تمیز و سالم برای رعایت بهداشت و حفظ ظاهر بهتر بسیار اهمیت دارد. با این حال ناخن‌ها در اثر فعالیت های روزانه معمول یا مراقبت‌های مانیکور نامناسب صدمه ببینند. ناخن‌های سالم، صاف، بدون حفره و شیار هستند و از لحاظ رنگ و قوام یکنواخت و بدون لکه یا تغییر رنگ به نظر می‌رسند. برای حفظ این ساختار مناسب رعایت نکاتی ساده در طول روز و قرار دادن آن به عنوان عادتی روزمره در زندگی می‌تواند مفید واقع شود.
اصول اولیه مراقبت از ناخن
برای اینکه ناخن‌ها در بهترین شکل و ساختار ظاهری خود قرار داشته باشند، رعایت نکات زیر کمک کننده است:
۱.ناخن‌های دست خود را خشک و تمیز نگاه دارید
۲. هنگام شستن ظروف یا بکار بردن مواد شیمیایی قوی از دستکش استفاده کنید.
۳. ناخن‌ها و کوتیکول‌ها را به طور مرتب با لوسیون مخصوص مرطوب نگاه دارید.
۴. ناخن‌های خود را بیش از اندازه کوتاه نکنید.
۵. در صورت استفاده از لاک ناخن، انواع بدون استون را بکار ببرید.
۶. از جویدن ناخن‌ها خودداری کنید.
۷. در صورت لزوم با نظر پزشک از محصولات دارای ترکیبات بیوتین برای تقویت ناخن‌های ضعیف یا شکننده خود استفاده کنید.
نکات مراقبتی برای انواع مختلف ناخن
هر چند رعایت روتین‌هایی خاص و داشتن روال منظم مراقبتی ساده برای مراقبت از ناخن‌ها کافی است. با این حال در مواردی ناخن‌ها به دلیل در نظر نگرفتن شرایط بهداشتی، قرارگیری در عوامل محیطی نامناسب و عادات بد سبک زندگی مشکلاتی پیدا می‌کنند. این موارد در پنج دسته زیر تقسیم می‌شوند که هر یک نیاز به مراقبت‌های خاص خود دارند:
- ناخن‌های خشک و شکننده
برای مراقبت از این ناخن‌ها لازم است از یک تقویت کننده ناخن به شکل روزانه استفاده کنیم. این محصولات سد محافظی در برابر آسیب‌های خارجی ایجاد می‌کنند. استفاده از یک مرطوب کننده و مکمل‌های بیوتین به تشخیص پزشک بهترین گزینه برای این منظور هستند.
- ناخن‌های ضعیف و نازک
بهترین راه برای مراقبت از ناخن‌های ضعیف، رعایت یک رژیم غذایی سالم حاوی بیوتین، آهن، روی، پروتئین و کلسیم است. پوشیدن دستکش هنگام استفاده از پاک کننده‌ها و مواد شیمایی یا در زمان قرارگیری طولانی مدت ناخن برابر آب از دیگر نکات مراقبتی است.
- ناخن های ضخیم
اگر ضخیم شدن ناخن ناشی از عفونت قارچی یا مشکل پزشکی نیست، می توان به آرامی هفته‌ای دو تا سه بار به آرامی سوهان زد تا ضخامت آن کاهش یابد. همزمان استفاده از کرم یا لوسیون مرطوب کننده نیز توصیه می‌شود.
- ناخن های دارای لکه
از بین بردن لکه‌ها بر روی ناخن به منبع ایجاد آن بستگی دارد. لکه‌های زرد معمولا ناشی از عفونت قارچی یا بیماری‌های زمینه‌ای مانند پسوریازیس هستند. بنابراین انجام مراقبت‌های بهداشتی مربوط به ناخن یا درمان بیماری پوستی مهم‌ترین راه پیشگیری از آن است. لکه‌های سفید که بسیار هم شایع هستند در اثر آسیب‌های جزیی به بستر ناخن یا کمبود مواد مغذی بوجود می‌آیند. حفظ ناخن در برابر ضربه یا جلوگیری از تماس مستقیم با مواد شیمیایی از مهم‌ترین نکات مراقبتی در این خصوص است.
- ناخن‌های دارای شیار
برای جلوگیری از ایجاد این حالت بر روی ناخن‌ها، پیروی از یک رژیم غذایی سالم دارای مواد مغذی مانند آجیل، سبزیجات، محصولات لبنی، تخم‌مرغ مهم‌ترین راهکار است. مرطوب کردن مرتب و قرار ندادن دست‌ها در مجاورت رطوبت و آب به مدت طولانی یکی دیگر از روش ها است.
محصولات مراقبت از ناخن
سه دسته اصلی کرم‌ها، روغن‌ها و لاک‌های تقویتی به عنوان محصولات اصلی مراقبتی ناخن به حساب می‌آیند. علاوه بر این در صورت ابتلا به بیماری‌های عفونی قارچی داروهای موضعی یا خوراکی بر حسب نظر پزشک تجویز می‌شود.
- کرم های مرطوب کننده ناخن
این کرم‌ها برای تقویت ناخن‌های ضعیف و شکننده و همچنین محافظت از کوتیکول استفاده می‌شوند. ترکیبات این کرم‌ها پروتئین هیدرولیز شده کراتین و روغن‌های مخصوص مختلف است که به آبرسانی و درخشندگی ناخن، کاهش ترک و تیرگی کوتیکول کمک می‌کند.
- روغن‌های ناخن و کوتیکول
روغن جوجوبا، روغن نارگیل، روغن ارگان، ترکیب شی باتر با آرگان، گل رز و گل همیشه بهار از رایج‌ترین انواع روغن‌ها برای مرطوب کردن ناخن یا کوتیکول هستند. این روغن‌ها بدون احساس چربی باعث تقویت ساختار ناخن، نرم‌کنندگی و ترمیم آن‌ها می‌شوند.
- لاک‌های تقویتی
فرمولاسیون اصلی این لاک‌ها، ترکیبی از روغن‌های گیاهی، پروتئین، ویتامین و کلسیم است. مهم‌ترین کاربرد لاک‌های تقویتی در بهبود سریع‌تر ناخن‌های خشک و شکننده است.
- درمان‌های قارچی ناخن
برای درمان عفونت قارچی بنا بر تشخیص پزشک از پمادهای ضد قارچ موضعی بر روی ضایعه همراه با قرص‌های خوراکی جهت درمان قارچ در کل بدن استفاده می‌شود.
عادات بد برای ناخن‌ها
برخی از عادت‌های بد رفتاری که حتی ممکن است در نظر ساده برسند، باعث آسیب به ناخن و زیبایی ظاهری آن می‌شود. رایج‌ترین این موارد عبارتند از:
- جویدن ناخن‌ها و کندن کوتیکول‌ها
این عادت با آسیب‌رساندن به ناخن باعث می‌شود که حتی در صورت ایجاد یک بریدگی کوچک در کناره‌های ناخن، باکتری‌ها و قارچ‌ها به آن وارد شده و تولید عفونت کنند.
- استفاده بیش از حد از لاک یا محصولات زیبایی مرتبط
بکار بردن این مواد باعث می‌شود که ناخن‌ها به مرور ساختار و فرم زیبای خود را از دست بدهند. پوسته پوسته شدن، ضخیم شدن و حتی عفونت از نتایج بکار بردن مواد غیر استاندارد یا محصولات زیبایی ناخن به میزان زیاد است.
- تماس طولانی مدت در برابر مواد شیمیایی قوی
افرادی که به دلیل نوع کار خود در تماس با انواع مواد شیمیایی هستند یا بانوان هنگام استفاده از مایع ظرفشویی به طور مداوم می‌توانند به ناخن خود آسیب وارد کنند.
علل مشکلات ناخن
چهار دلیل عمده باعث ایجاد مشکلات در ناخن‌ها می‌شود. البته در نهایت تشخیص اصلی بر عهده پزشک است. زیرا در بسیاری موارد نشانه‌های ظاهری مشکلات ناخن ممکن است تشابه‌هایی با یکدیگر داشته باشد.
- عفونت‌های قارچی: مراقبت‌های بهداشتی نادرست، آسیب دیدگی درمان نشده یا بیماری‌های زمینه‌ای افراد باعث عفونت قارچی ناخن است. در اثر این عارضه ناخن‌ها دچار تغییر رنگ، التهاب، تورم و خرد شدن می‌شوند.
- کمبود مواد مغذی: عدم دریافت کافی ویتامین‌هایی مانند C، B6، بیوتین یا کمبود پروتئین، روی و آهن در ناخن تغییراتی ایجاد می‌کنند. ایجاد لکه، قرمزی، شیار و شکنندگی از مهم‌ترین مشکلات ناشی از کمبود مواد مغذی است.
- برخی از بیماری‌ها: بیماری‌های پوستی مانند لوپوس، پسوریازیس و اگزما باعث فرو رفتگی، ایجاد شیار یا شکننده شدن ناخن می‌شوند.
- عوارض جانبی داروها: مصرف برخی داروهای خاص به خصوص انواع مورد استفاده در شیمی درمانی می‌تواند رنگ یا ظاهر ناخن را تغییر دهد.
جمع بندی پایانی
ناخن‌ها در اثر فعالیت روزانه و تماس با مواد مختلف ممکن است دچار آسیب شوند. بنابراین مراقبت‌های روزانه مانند استفاده از روغن‌ها، مرطوب‌کننده‌ها و جلوگیری از ایجاد صدمه فیزیکی یا شیمیایی به آن‌ها ضروری است. البته در کنار مراقبت‌های روزانه پیروی از سبک تغذیه‌ای سالم همراه با مصرف انواع ویتامین‌ها همچنین رفع بیماری‌های زمینه‌ای پوستی در این خصوص نیز باید مورد توجه قرار گیرد.