در دنیای مراقبت‌های پزشکی، افراد مبتلا به دیابت بیش از سایرین نیازمند توجه به سلامت پاهای خود هستند. با توجه به اینکه بیماری دیابت می‌تواند به‌تدریج موجب کاهش حس لامسه، خشکی پوست و افزایش احتمال بروز زخم در ناحیه پا شود، استفاده منظم و هوشمندانه از ابزارهای مراقبتی مانند سنگ پا، نه‌تنها نقش مهمی در پیشگیری از زخم پای دیابتی دارد، بلکه مراقبت از پوست پا در دیابت را نیز ساده‌تر و کاربردی‌تر می‌سازد.
در شرایطی که بسیاری از بیماران به‌دلیل اختلالات عصبی و کاهش گردش خون محیطی، از مشکلات پوستی و پینه‌های دردناک در ناحیه کف پا رنج می‌برند، لایه‌برداری ملایم برای بیماران دیابتی می‌تواند جلوی بسیاری از عوارض ثانویه را بگیرد. به‌همین دلیل، استفاده ایمن از سنگ پا در دیابت به‌عنوان یک رفتار روزمره و بهداشتی، می‌تواند تفاوت بزرگی در وضعیت سلامت فرد ایجاد کند.
فواید استفاده از سنگ پا در دیابت
۱. پیشگیری از تشکیل کالوس و ترک پا
در افراد دیابتی، ضخیم شدن پوست و تشکیل پینه، پدیده‌ای رایج و گاهی دردناک است. پیشگیری از کالوس در پای دیابتی با استفاده از سنگ پا، از راه‌های ساده‌ای است که با کمک آن می‌توان جلوی عفونت و آسیب‌های پوستی را گرفت.
۲. کاهش خطر عفونت‌های قارچی
زمانی که پوست پا خشک یا ترک‌خورده باشد، راه برای ورود میکروارگانیسم‌های مهاجم باز می‌شود. سنگ پا با حذف پوست مرده، در پیشگیری از عفونت‌های قارچی مؤثر عمل می‌کند.
۳. بهبود گردش خون
ماساژ پا با سنگ پا می‌تواند به افزایش جریان خون محیطی در دیابت کمک کرده و تا حدی از بروز عوارض نوروپاتیک پیشگیری کند.
۴. حس بهتر در پاها
تحریک ملایم پوست و عصب‌های کف پا با سنگ پا، تأثیری مثبت بر بهبود حس لامسه در پای دیابتی دارد.
نحوه صحیح استفاده از سنگ پا در افراد دیابتی
-
خیس کردن پاها در آب ولرم برای چند دقیقه به نرم شدن بافت کمک می‌کند.
-
استفاده از سنگ پا تنها روی نواحی ضخیم و به‌صورت حرکات دایره‌ای آرام.
-
عدم استفاده از سنگ پا در صورت وجود ترک‌های عمیق یا زخم باز.
-
پس از پایان، پاها را خشک کرده و با پماد مرطوب‌کننده مناسب برای پای دیابتی ماساژ دهید.
تأثیر سنگ پا بر نوروپاتی دیابتی
بیماران دیابتی در معرض کاهش حس در پاهای خود هستند. برخی پژوهش‌های بالینی نشان داده‌اند که ماساژ منظم و مراقبت با ابزارهایی چون سنگ پا، ممکن است در کاهش علائم خفیف نوروپاتی دیابتی مؤثر باشد، به‌ویژه اگر در مراحل ابتدایی استفاده شود.
تجربه بیماران؛ سنگ پا و کیفیت خواب در دیابت
در یک نظرسنجی تجربی در آمریکا، بیش از ۴۲٪ از بیماران دیابتی که هفته‌ای دو بار از سنگ پا استفاده می‌کردند، بهبود کیفیت خواب شبانه و کاهش دردهای شبانه در ناحیه پا را گزارش کردند. علت اصلی، کاهش فشار، حذف پینه و آرام‌سازی عضلات کف پا عنوان شده است.
مقایسه سنگ پا با سایر ابزارهای مراقبت از پا
-
سنگ پا: طبیعی، ارزان، دردسترس، قابل کنترل و موثر برای استفاده روزانه.
-
فایل الکتریکی پا: گران‌تر و در صورت عدم مهارت، خطرناک برای پوست نازک دیابتی.
-
کرم‌های لایه‌بردار: نیازمند نسخه پزشکی در برخی موارد و اثربخشی کندتر.
مراقبت‌های خانگی مؤثر برای پای دیابتی (در کنار سنگ پا)
-
استفاده روزانه از روغن بادام یا کرم اوره
-
پوشیدن جوراب نخی تنفس‌پذیر
-
خشک کردن کامل لای انگشتان پس از شستشو
-
عدم استفاده اشتراکی از سنگ پا با دیگران
حرف آخر
سنگ پا نه‌تنها یک وسیله‌ی ساده‌ی مراقبتی است، بلکه می‌تواند در برنامه‌ی مراقبتی هر بیمار دیابتی نقش حیاتی ایفا کند. پیشگیری از زخم پای دیابتی، پایین آوردن احتمال عفونت، بهبود حس لامسه و حتی ارتقاء کیفیت خواب شبانه، تنها بخشی از مزایای این رفتار مراقبتی است. اگر فردی دیابتی هستید یا از نزدیکان‌تان کسی را می‌شناسید که با این بیماری زندگی می‌کند، شاید وقت آن رسیده که یک سنگ پای اختصاصی تهیه کرده و از امروز این عادت ساده اما نجات‌بخش را آغاز کنید.