محیط های مرطوب و رشد قارچ دو موضوع گره خورده به یکدیگر هستند. استخرها و باشگاه‌ها به‌عنوان یکی از محیط‌های پر ریسک ابتلا به عفونت های قارچی نقش مهمی در به خطر انداختن سلامت کل بدن و همچنین ناخن‌ها دارند. استفاده از دمپایی، توجه به اهمیت خشک کردن پاها و رعایت بهداشت فردی در استخرها مهم‌ترین نکاتی است که می‌تواند مانع ابتلا به این بیماری شود. در این مطلب بعد از بررسی علل ایجاد قارچ ناخن در استخر و نشانه‌های آن، روش‌های پیشگیری و درمان‌های بعدی در صورت درگیر شدن با این عفونت را تشریح می‌کنیم.
علل ایجاد قارچ ناخن در استخرها
استخرهای شنا به‌دلیل رطوبت بالا و تعداد بالای افراد مراجعه کننده به آن عامل مهمی در ابتلا به انواع عفونت های پوستی و عفونت‌های قارچی و باکتریایی ناخن است. این بیماری به‌خصوص زمانی رخ می‌دهد که خراش‌های جزئی روی ناخن پا یا اطراف انگشتان وجود داشته باشد. در این حالت هاگ قارچ یا باکتری‌ها که محیط گرم و مرطوب استخر مناسب‌ترین محل برای رشدشان است، از این طریق وارد ناخن شده و آن‌را درگیر عفونت می‌کند. مهم‌ترین علامت ابتلا به قارچ ناخن موارد زیر است:
- ضخیم شدن ناخن‌ها
- تغییر رنگ ناخن به زرد مایل به قهوه‌ای
- ناخن‌های شکننده یا ناهموار
- تغییر شکل ناخن
- التهاب، قرمزی و تورم اطراف ناخن
مقایسه میزان شیوع قارچ ناخن در استخرهای عمومی و خصوصی
آمار منتشر شده در آمریکا نشان می‌دهد که خطر ابتلا به عفونت های قارچی در استخرهای عمومی ۲ تا ۳ برابر بیشتر از استخرهای خصوصی است. تعداد بالاتر افراد مراجعه کننده، کنترل کمتر بر بهداشت استخر و کیفیت پایین تر نظافت در استخرهای عمومی دلیل اصلی این موضوع است. با این حال سطح بهداشت محیط و سیستم‌های نظافت و ضدعفونی‌کننده در محیط استخرها نیز در این خصوص بسیار اهمیت دارند.
روش‌های پیشگیری از قارچ ناخن در محیط های مرطوب
همیشه پیشگیری، راه اولیه جلوگیری از هر نوع عفونت قارچی است. روش‌های زیر مهم‌ترین موارد جلوگیری از به‌خطر افتادن سلامت ناخن در محیط‌های مرطوب و استخر است:
۱.توجه به سلامت کامل ناخن و انگشتان قبل از ورود به استخر و بررسی هر نوع بریدگی، آسیب یا زخم
۲. استفاده از جوراب های ضد تعریق حین فعالیت روزانه
۳. شستن پاها با مواد ضدعفونی کننده و عبور از حوضچه مخصوص در استخرها
۴. توجه به اهمیت کوتاه کردن منظم ناخن ها برای جلوگیری از تجمع قارچ و باکتری
۵.ضد عفونی و شستشوی دمپایی، حوله، تجهیزات ورزشی
۶. توجه به نقش تغذیه در سلامت ناخن‌ها و رعایت رژیم مناسب سرشار از پروتئین، آهن و ویتامین
و البته نباید از اهمیت مراجعه به پزشک در مراحل اولیه و مشاهده نشانه‌های آن گذشت.
اهمیت استفاده از دمپایی در استخرها
کف استخرها از عوامل خطرزای قارچ ناخن هستند. بنابراین با پوشیدن دمپایی از تماس مستقیم با سطوح آلوده احتمالی جلوگیری می‌شود. همچنین با پوشیدن دمپایی استخر، ریسک خراش یا بریدگی های جزئی در اثر تماس با اشیا به حداقل می‌رسد و به این شکل احتمال ورود قارچ یا باکتری‌ها از طریق آسیب‌های فیزیکی کاهش می‌یابد.
نکات بهداشتی پس از استفاده از استخر
رطوبت مهم‌ترین عامل رشد قارچ ناخن است. از طرفی مواد ضدعفونی‌کننده و کلر موجود در آب استخرها بر سلامت ناخن تاثیر می‌گذارند. بنابراین توجه به نکات بهداشتی زیر بعد از استفاده از استخر بسیار اهمیت دارد:
۱.دوش گرفتن و شستشوی کامل بدن، انگشتان پا، ناخن‌ها با آب و مواد شوینده ملایم
۲.خشک کردن بدن و به‌خصوص مابین انگشتان پا و ناخن‌ها با حوله خشک و تمیز
۳. استفاده از مرطوب‌کننده ملایم روی بدن و ناخن‌ها برای جلوگیری از خشک شدن آن‌ها
۴. استفاده از کرم ضد قارچ در صورت مستعد بودن ابتلا به عفونت قارچی
۵. پوشیدن جوراب تمیز و خشک و رعایت بهداشت پا
۶. شستشوی کامل لباس‌ها، دمپایی و تجهیزات شنا با آب تمیز
۷. بررسی پوست و ناخن از لحاظ هر نوع تغییر رنگ، التهاب یا قرمزی
همچنین با توجه به تاثیر تعریق بر رشد قارچ ها و نقش کفش های تنگ در بروز قارچ ناخن، پوشیدن کفش مناسب که گردش هوا در آن به درستی انجام می‌گیرد، در طول روز نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
تاثیر کلر موجود در آب استخر بر سلامت ناخن ها
کلر موجود در استخر، باکتری‌ها، انگل‌ها و انواع ویروس‌ها را از بین می‌برد. همچنین می‌تواند تا حد زیادی در کاهش میزان قارچ‌ها در استخر تاثیر داشته باشد. با این حال معمولا انواع قارچ‌های پوستی و همچنین ناخن بیشتر در کناره‌های استخر، جکوزی و همچنین آب رشد می‌کنند. ضمن اینکه رعایت سطح بهداشت افراد نیز در آلودگی قارچی محیط بسیار تاثیر می‌گذارد. به همین دلیل نمی‌توان گفت که کلر استخر تاثیر صد در صدی بر پیشگیری از قارچ ناخن دارد.
حتی می‌توان گفت تاثیر کلر بر سلامت ناخن ها تا حد بسیاری نامطلوب است. زیرا استفاده مکرر از استخر و تماس مستقیم با کلر در مدت زمان طولانی می‌تواند به مرور باعث خشکی ناخن و پوست اطراف آن، شکننده شدن، تضعیف کراتین ناخن و تغییر رنگ آن به زرد یا سفید شود. بنابراین لازم است با استفاده از کرم های محافظ مرطوب‌کننده قبل از ورود به استخر تماس مستقیم کلر را به حداقل رساند. همچنین بلافاصله بعد از شنا کردن ناخن را کاملا شستشو داد و هم‌زمان از لوسیون مناسب استفاده کرد.
درمان‌های موثر برای قارچ ناخن
بعد از مشاهده نشانه‌های عفونت قارچی و مراجعه به پزشک بر حسب شدت ضایعه یکی از روش‌های زیر برای درمان قارچ ناخن استفاده می‌شود:
- داروهای ضد قارچ خوراکی برای از بین بردن قارچ در کل بدن
- داروهای ضد قارچ موضعی به شکل پماد برای استفاده بر ناحیه عفونت
- برداشتن ناخن به شکل جزئی یا کامل توسط متخصص پودولوژی
- روش‌های پیشرفته لیزر یا فتودینامیک
البته در برخی موارد خفیف درمان های طبیعی برای قارچ ناخن مانند مصرف روغن درخت چای، سرکه سیب، روغن پونه کوهی، عصاره گیاه زراوند هم برای این منظور به‌کار می‌رود.
جمع‌بندی پایانی
استخر باشگاه‌ها به دلیل رطوبت بالا و گرمای خود محیط مناسبی برای ابتلای افراد به انواع عفونت‌های قارچی پوستی و ناخن است. بنابراین رعایت بهداشت پا، دوش گرفتن با یک شوینده ملایم، خشک کردن کامل انگشتان پا بعد از شنا قبل و بعد از استفاده از استخر باید مورد توجه قرار گیرد. بررسی مداوم سلامت ناخن‌ها و مراجعه به پزشک متخصص برای درمان در صورت نشانه‌هایی مانند التهاب، تغییر رنگ ناخن، شکننده شدن و ضخیم شدن نکات مهم در این میان است.