ناخن‌های دست و پا به دلیل در تماس بودن مداوم با اشیا و کفش در محل‌های گوناگون، نیاز به مراقبت ویژه دارند. در برخی موارد، عمدتا استفاده از مکان‌های عمومی یا ابتلا به بیماری‌های خاص سیستم ایمنی و همین‌طور اسیب‌های فیزیکی درمان نشده ناخن، باعث عفونت ناخن یا قارچ ناخن می‌شود برای مثال قارچ ناخن در ورزشکاران (مخصوصا در فصل های گرما) مشکلی است کاملا قابل پیش بینی. این عفونت، تغییر شکل ظاهری و رنگ در ناخن ایجاد می‌کند که در صورت عدم درمان، می‌تواند حتی منجر به از دست رفتن ناخن هم بشود (البته ناگفته نماند که بعضی وقت ها قارچ ناخن، نشان از بیماری خود ایمنی دارد). به همین جهت، اطلاع از روش تشخیص، دلایل ابتلا و روش درمان قارچ ناخن می‌تواند نوعی مراقبت بهداشتی به حساب آید. این مطلب راهنمایی کامل در مورد همه دانستنی های قارچ ناخن است.
قارچ ناخن چیست؟
قارچ ناخن نوعی عفونت رایج در دست یا پا است که به شکل لکه‌های قهوه‌ای، زرد یا سفید رنگ در بخش زیرین یا نوک ناخن مشخص است. البته شیوع ابتلای ناخن‌های پا به این عفونت، بیشتر از دست‌ها است. در اثر این عفونت و تغییر رنگ ایجاد شده، ناخن‌ها به مرور ضخیم‌تر شده و لبه‌های آن خرد می‌شوند. قارچ ناخن در اثر عدم درمان سریع می‌تواند باعث دردناک شدن بخش عفونی و تغییر شکل ناخن شود.
علائم قارچ ناخن
قارچ ناخن بر حسب میزان عفونت به شکل‌های مختلفی خود را نشان می‌دهد. از متداول‌ترین علامت‌های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر رنگ به شکل زرد، قهوه‌ای، سیاه
- ضخیم و سفت شدن ناخن
- شکنندگی و خرد شدن آسان
- چروکیده یا ناهموار شدن شکل ظاهری
- جدایی ناخن از بستر آن در عفونت‌های شدید
- بوی بد ناخن
وجود هر یک از این علائم، زنگ خطری برای مراجعه به پزشک و شروع درمان است.
انواع قارچ ناخن
چهار نوع اصلی عفونت قارچی وجود دارد که هر یک از لحاظ شکل ظاهری متفاوت هستند:
- عفونت قارچی ساب انگوال دیستال (Distal Subungual Infection)
رایج‌ترین عفونت قارچی که در دست و پا مشاهده می‌شود. این عفونت از بستر ناخن و زیر آن شروع می‌شود و ناحیه‌ای رنگی مایل به زرد را از لبه‌ها به سمت مرکز بوجود می‌آورد.
- عفونت قارچی سطحی سفید (White Superficial Infection)
این عفونت، روی سطح ناخن و بیشتر ناخن پا بوجود می‌آید. به این شکل که لکه‌هایی سفید بر روی ناخن شکل می‌گیرد که به مرور باعث خرد شدن آن می‌شود.
- عفونت قارچی ساب انگوال پروگزیمال (Proximal Subungual Infection)
در این حالت ابتدا لکه‌های سفیدی در مرکز بستر ناخن پا ظاهر می‌شود که با رشد ناخن به سمت بیرون حرکت می‌کند. این عفونت قارچی بسیار نادر است و معمولا در افراد دارای مشکل سیستم ایمنی بیشتر بروز می‌کند.
- عفونت قارچی کاندید (Candida Infection)
در این عفونت، ناحیه اطراف ناخن اغلب متورم و ملتهب است و در بیشتر مواقع ناخن به طور کامل کنده می‌شود. البته عفونت کاندید در ناخن‌هایی ایجاد می‌شود که در اثر ضربات فیزیکی یا عفونت‌های دیگر آسیب دیده‌اند.
علل ایجاد قارچ ناخن
از آنجا که قارچ‌ها بیشتر در مکان‌های گرم، تاریک و مرطوب رشد می‌کنند، ناخن‌های پا به نسبت دست بیشتر در معرض عفونت هستند. از طرفی، تردد در مکان‌های عمومی مشترک با پای برهنه مانند کف سالن محل دوش گرفتن در استخرها یا سالن‌های بدنسازی از مهم‌ترین منابع ابتلا به این عفونت به حساب می‌آیند. سایر مواردی که ریسک ابتلا به عفونت قارچی را افزایش می‌دهد، عبارتند از:
- افراد مسن که ناخن آن‌ها به حالت شاخی شکل یا شکننده در آمده است
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیف یا مشکلاتی مانند دیابت دارند
- ورزشکاران که به طور مرتب پای آن‌ها در کفش عرق می‌کند
- افرادی که به بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس مبتلا شده‌اند
- آسیب‌های وارد شده به ناخن که درمان آن‌ها نادیده گرفته شده است
- استفاده از کفش‌هایی که باعث عرق کردن و رطوبت بالای پا می‌شود
عوارض قارچ ناخن
قارچ ناخن به دلیل واگیردار بودن در صورت عدم درمان و رعایت نکردن مراقبت‌های شخصی از فرد مبتلا به دیگری منتقل می‌شود. از طرفی، در صورت عدم درمان موثر می‌تواند حتی باعث جدا شدن ناخن از بستر شود. درد، تورم، مشکل در پوشیدن کفش و ناراحتی هنگام راه رفتن از عوارض جدی این عفونت به حساب می‌آید.
روش‌های تشخیص قارچ ناخن
در صورت مشاهده هر یک از نشانه‌های عفونت قارچ ناخن مانند تغییر رنگ، دردناک شدن یا شکنندگی آسان آن لازم است برای درمان اقدام کنید. بعد از مراجعه به مرکز درمانی، متخصص بعد از معاینه اولیه، مقداری از سطح ناخن را برای انجام آزمایش و تشخیص نوع عفونت می‌تراشد. بعد از ارسال این نمونه به آزمایشگاه و دریافت پاسخ، روند درمان آغاز می‌شود. البته این ارزیابی آزمایشگاهی برای تفکیک عفونت قارچی از سایر بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس است که نشانه‌هایی مشابه را ایجاد می‌کند.
پیشگیری از قارچ ناخن
برای جلوگیری از ابتلا به قارچ ناخن بهترین کار کاهش سطح رطوبت به‌خصوص در مورد پا است. زیرا قارچ‌ها در نواحی دارای رطوبت بهتر رشد می‌کنند. بنابراین رعایت موارد زیر می‌توانند کمک کننده باشد:
- کوتاه و تمیز نگاه داشتن ناخن‌ها
- عدم استفاده از وسایل شخصی مشترک مانند حوله یا ناخن‌گیر
- ضد عفونی کردن ناخن‌گیر بعد از هر بار استفاده با الکل یا بتادین
- شستشوی مرتب دست و پا و خشک کردن آن‌ها
- خشک نگاه داشتن پاها به خصوص انگشتان
- استفاده از کفش های با جنس مناسب دارای دفع مناسب رطوبت پا
- استفاده از جوراب‌های ضد عرق و تعویض مرتب آن‌ها
- پا برهنه نرفتن در مکان‌های عمومی مانند استخر، سالن‌های بدنسازی، حمام‌های عمومی
- توجه به رعایت نظافت ابزار مانیکور و پدیکور خانگی و استریل کردن آن‌ها
- مراجعه به سالن‌های زیبایی با سطح نظافت بالا برای دریافت خدمات ناخن
روش‌های درمان قارچ ناخن
در صورت تشخیص و مشاهده نشانه‌های عفونت قارچی لازم است در کوتاهترین زمان ممکن برای درمان اقدام کنید. نوع درمان بر حسب شدت عفونت و بنا بر نظر دکتر به یکی از روش‌های زیر انجام می‌گیرد:
- داروهای ضد قارچ خوراکی: در این حالت پزشک از قرص‌های مخصوص برای از بین بردن قارچ در کل بدن استفاده می‌کند. این روش معمولا بهترین راه برای از بین بردن عفونت قارچی ناخن است. طول درمان نیز از دو ماه برای عفونت در ناخن‌های دست یا سه ماه در عفونت ناخن‌های پا طول می‌کشد.
- داروهای ضد قارچ موضعی: این داروها به شکل پماد بر روی ناحیه عفونت مالیده می‌شود. البته معمولا این روش درمان برای عفونت‌های خفیف یا به شکل ترکیبی همراه با قرص‌های خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- جراحی: اگر درمان‌های معمول در برطرف کردن عفونت قارچی مفید نبود، ممکن است ناخن به شکل کامل برداشته شود. این کار با هدف اجازه دادن به رشد ناخن سالم در محل قبل انجام می‌گیرد. البته مراقبت‌های بعد از جراحی برای جلوگیری از عفونت مجدد ضروری است.
البته در کشورهای پیشرفته پزشکان در حال مطالعه برای استفاده از روش‌های درمانی جدید مانند لیزر یا فتودینامیک تراپی برای درمان این عفونت هستند.
درمان قارچ ناخن در کلینیک دارادادفر
روش دیگری از درمان در کلینیک تخصصی ناخن دارا دادفر انجام می شود که کاملا بدون درد و خونریزی است و با استفاده از متدهای پودولوژی ناخن، بدون درد و خونریزی، قسمت قارچی ناخن برداشته می شود. در این فرایند درمانی، ناخن شما ترمیم شده و دیگر مشکلات سابق را نخواهید داشت. برای اطلاعات بیشتر با واتساپ مجموعه ارتباط بگیرید. ضمنا در صفحه اینستاگرام، نمونه کارهای بسیار زیادی از درمان قارچ ناخن را می توانید مشاهده کنید.
سوالات متداول در مورد قارچ ناخن
در انتهای بحث به رایج‌ترین سوالات در خصوص عفونت قارچی پاسخ می دهیم:
از کجا بفهمیم به عفونت قارچی ناخن مبتلا شده‌ایم؟
در صورتی‌‌که ناخن دست یا پای شما تغییر رنگ غیر عادی مانند زرد، قهوه‌ای یا سفید داد باید به موضوع عفونت قارچ ناخن شک کرد. خرد شدن راحت ناخن، جدا شدن آن از بستر و بوی بد دیگر نشانه‌های این عفونت است.
قارچ ناخن چه رنگی است؟
معمولا قارچ ناخن به رنگ‌های زرد، سفید، قهوه‌ای بر روی سطح آن ظاهر می‌شود.
آیا قارچ ناخن واگیر دارد؟
بله. این عفونت به شدت واگیردار است و فرد مبتلا باید نکات بهداشتی لازم را رعایت کند.
اگر عفونت قارچ ناخن را درمان نکنیم چه اتفاقی می‌افتد؟
در صورت عدم درمان ناخن تغییر شکل داده و از بستر خود جدا می‌شود. خارش، درد و مشکل در راه رفتن و پوشیدن کفش از دیگر عوارض آن است.
درمان خانگی عفونت قارچ ناخن به چه شکل است؟
مراجعه به پزشک اولویت اصلی درمان عفونت قارچ ناخن است. اما در برخی موارد برای درمان اولیه و در صورت شدید نبودن عفونت می‌توان از روغن درخت چای، سرکه سیب، روغن پونه کوهی، دهان شویه لیسترین، سیر و عصاره گیاه زراوند هم استفاده کرد.