ناخن‌های سالم، سطحی صاف و رنگی ثابت دارند که در اثر افزایش سن ممکن است دچار تغییراتی مانند شکنندگی یا برجستگی‌های عمودی شوند. معمولا این تغییرات بدون ضرر و قابل چشم‌پوشی است. اما در برخی موارد تغییرات ظاهری ناخن مانند تغییر رنگ، برجستگی یا فرو رفتگی، ضخیم شدن و مواردی از این دست می‌تواند نشانه‌ای از بیماری خاص باشد. هر چند ظاهر ناخن، دلیلی قطعی بر وجود بیماری نیست، با این حال پزشک با در نظر گرفتن کلیه نشانه‌ها درمان لازم را تجویز می‌کند. در این مطلب 10 تا از رایج‌ترین مشکلات ناخن، دلایل ایجاد و نحوه پیشگیری از آن مورد بررسی قرار می‌گیرند (مواردی مثل قارچ ناخن، ناخن های شکننده، ناخن های ضخیم، جدا شدن ناخن از بستر و …)
مشکلات شایع ناخن چیست؟
آسیب های فیزیکی، عفونت یا بیماری‌های زمینه‌ای، بیشترین دلایل ایجاد مشکلات ناخن هستند. بر همین اساس و با توجه به تغییرات ظاهری قابل مشاهده در سطح ناخن، ۱۰ مشکل شایع به شرح زیر وجود دارند که در صورت تشخیص لازم است نسبت به درمان آن اقدام کرد. گفتنی است که پودولوژی ناخن می تواند کمک بزرگی برای آسیب شناسی ناخن ها باشد.
-
ناخن‌های شکننده
برخی مواقع در اثر مراقبت نادرست از ناخن یا بیماری‌هایی مانند کم‌کاری تیرویید یا کمبود آهن، ناخن‌ها به راحتی خرد می‌شوند. البته شکنندگی ناخن با افزایش سن بیشتر می‌شود.
-
ناخن‌های ضخیم
در این حالت سطح ناخن بیش از حد معمول ضخیم می‌شود. دلایل آن افزایش سن، عفونت قارچی، کفش های نامناسب، بیماری پسوریازیس یا آرتروز انگشتان پا است. در قسمت دلایل ضخیم شدن ناخن پا، همراه راهنمای پیشگیری و درمان خانگی، این مشکل را کاملا توضیح داده ایم.
-
ناخن‌های شکسته
این حالت زمانی ایجاد می‌شود که بر اثر ضربه سنگین بر انگشت پا، بستر ناخن آسیب ببیند. بنابراین ناخن حالت شکستگی پیدا کرده و به شکل غیر طبیعی رشد می‌کند. پروتز ناخن می تواند گزینه مناسبی برای این ناخن ها باشد.
-
تغییر رنگ ناخن
برخی موارد بر روی ناخن لکه‌های تیره، سفید یا زرد رنگ ایجاد می‌شود که در برخی موارد غیر قابل چشم‌پوشی است. لکه‌ها یا خطوط سفید غیر یکنواخت روی ناخن معمولا به‌‌دلیل ضربات جزیی ایجاد می‌شوند که در افراد سالم بی ضرر است. با این حال گاهی اوقات این حالت می‌تواند نشانه کمبود مواد مغذی، بیماری عفونی یا متابولیک و همچنین مصرف داروهای خاص باشد. ناخن‌های زرد رنگ نیز به‌عنوان یک مشکل رایج ناشی از عفونت، حساسیت نسبت به لاک، بیماری تیروئید، دیابت یا پسوریازیس است. همچنین خطوط سیاه رنگ در اکثر موارد ناشی از ضربه به ناخن یا بیماری‌هایی مثل ملانوم و پسوریازیس ایجاد می‌شود.
-
جدایی ناخن از بستر یا اونیکولیز
جدا شدن ناخن از بستر خود به دلیل وارد شدن ضربه، عفونت یا برخی مواد شیمیایی نامرغوب مورد استفاده برای زیبایی ناخن بوجود می‌آید. بیماری‌های زمینه‌ای دیگر مانند کم کاری تیرویید، پسوریازیس نیز می‌توانند این حالت را ایجاد کنند. در قسمت همه چیز درباره اونیکولیز یا جدایی ناخن از بستر+ درمان، می توانید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید
-
فرو رفتگی ناخن در گوشت
در این حالت گوشه و بخش‌های کناری ناخن به گوشت و بافت نرم اطراف فرو می‌رود. در نتیجه آن ناخن دردناک، متورم و قرمز رنگ می‌شود. که البته در برخی موارد نیز همراه با عفونت است. پوشیدن کفش‌های تنگ، کوتاه کردن بیش از اندازه ناخن (در بخش روش صحیح کوتاه کردن ناخن، روش اصولی ناخن گرفتن را توضیح داده ایم.)، عدم رعایت نکردن بهداشت فردی، آسیب و ضربه از دلایل اصلی این مشکل است. (در قسمت فرو رفتگی ناخن در گوشت، از پیشگیری تا درمان اطلاعات بیشتری در این زمینه می توانید کسب کنید.)
-
عفونت‌های قارچی ناخن
عفونت‌های قارچی بسیار مسری هستند و به‌راحتی از فرد مبتلا به دیگری منتقل می‌شود. در این حالت ناخن ضخیم، پوسته پوسته، خرد سوراخ می‌شود، تغییر رنگ پیدا می‌کند و دارای ترشحات بد بو و رنگی است. افراد دچار بیماری دیابت یا مشکلات ضعف سیستم ایمنی ریسک بالاتری برای ابتلا به این عفونت دارند. (در قسمت درمان قارچ ناخن دست یا پا، مفصل درمان آن را توضیح داده ایم)
-
خطوط روی ناخن
خطوط عمودی و افقی ضخیم روی ناخن به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند. ضربه و آسیب، کمبود مواد مغذی، بیماری‌های تیرویید، پسوریازیس و آرتریت روماتید عامل ایجاد خطوط افقی هستند. عامل بوجود آمدن خطوط عمودی ناخن نیز در بیشتر موارد کمبود مواد مغذی، جویدن یا ضربه به ناخن و بیماری‌های سرخک، آبله مرغان و ذات الریه است.
-
حفره‌ها در ناخن
ایجاد حفره یا سوراخ‌های کوچک بر روی ناخن بیشتر در افراد درگیر با بیماری پسوریازیس رخ می‌دهد. البته کندن نادرست ناخن مصنوعی و بیماری‌هایی مانند آلوپسی و آرتریت هم می‌تواند عامل ایجاد آن باشد.
-
برآمدگی‌ها روی ناخن
دلیل ایجاد برآمدگی بر روی طول یا عرض صفحه ناخن مواردی مانند ضربه، اگزما، روماتیسم مفصلی، بیماری عروق محیطی هستند.
-
شکستن ناخن از وسط
شکستن ناخن از وسط یکی دیگر از مشکلات رایجی است که امکان دارد پیش بیاید. و معمولا هم به یکی از دلایل رفتاری، فیزیکی و یا بیماری این اتفاق می افتد. در قسمت شکستن ناخن از وسط، مهم‌ترین دلایل به همراه روش درمان خانگی، درباره این مشکل و درمان های آن صحبت می کنیم.
علل مشکلات ناخن چیست؟
در بخش اول اشاره‌ای خلاصه به برخی دلایل ایجاد مشکلات در ناخن کردیم. در این بخش شش علت رایج بروز تغییرات غیر طبیعی ناخن‌های دست و پا را مورد بررسی قرار می‌دهیم. لازم به ذکر است از آنجا که برخی مشکلات در ظاهر چندین دلیل دارند، اما تشخیص قطعی تنها بر عهده پزشک خواهد بود.
- کمبود مواد مغذی: کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند بیوتین، ویتامین C، ویتامین B6، روی، آهن و همچنین کاهش پروتئین در بدن می‌توانند باعث ایجاد لکه‌ها۷ قرمزی یا خطوط و شکنندگی ناخن شوند.
- عفونت‌ها: عفونت‌های قارچی و باکتریایی در ناخن یکی از عوامل اصلی بروز مشکل در ناخن هستند که در صورت عدم درمان بستر ناخن را نیز می‌تواند دچار کند. حتی در صورت مزمن شدن عفونت‌های باکتریایی، التهاب و چرک در ناخن هم بوجود می‌آید.
- بیماری‌های پوستی: بیماری‌هایی مانند پسوریازیس، اگزما، لوپوس می‌توانند بر شکل ظاهری ناخن تاثیر بگذارند. این حالت به شکل فرو رفتگی، شیار یا شکننده شدن ناخن خود را نشان می‌دهد.
- داروها: مصرف برخی داروهای خاص ممکن است تغییراتی در رنگ یا ظاهر ناخن ایجاد کند.
- آسیب‌دیدگی: هر نوع ضربه، آسیب فیزیکی یا جویدن ناخن می تواند مشکلات بسیاری را ایجاد کند. کبودی بستر، بلند شدن صفحه ناخن، ایجاد برآمدگی و رشد غیر طبیعی آن از نشانه‌های ظاهری این صدمات هستند.
- عوامل ژنتیکی: برخی مشکلات ناخن مانند سندرم کشکک، مادرزادی هستند. در این حالت ناخن رشدی غیر طبیعی و حتی از بین رفته در برخی نقاط دارد.
تشخیص مشکلات ناخن چگونه است؟
هر نوع تغییر غیر طبیعی ناخن باید از نظر پزشکی و مراجعه احتمالی به متخصص مورد بررسی قرار گیرد. معمولا پزشک دو روش زیر را برای تشخیص مشکل استفاده می‌کند:
- معاینه فیزیکی: در ابتدا ظاهر ناخن از لحاظ شکنندگی، ضخیم شدن، سلامت بستر، وجود فرو رفتگی یا برآمدگی و همچنین تغییر رنگ به شکل فیزیکی بررسی می‌شود. اگر با این ارزیابی مشکل تشخیص داده نشود، پزشک روش‌های آزمایشگاهی را استفاده می‌کند.
- روش‌های آزمایشگاهی: در این حالت تکه‌ای از ناخن توسط پزشک جدا شده و برای آنالیز دقیق به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. معمولا این حالت در صورت مشکوک بودن به عفونت قارچی یا باکتریایی در ناخن انجام می‌گیرد.
پیشگیری از مشکلات ناخن به چه شکل است؟
در بسیاری موارد می‌توان با رعایت نکات بهداشتی ساده از ایجاد مشکلات در ناخن جلوگیری کرد. البته برخی بیماری‌های زمینه‌ای که باعث ایجاد تغییرات غیر طبیعی در ناخن می‌شوند، نیاز به رسیدگی و درمان متفاوتی دارند. با این حال نکات زیر در این خصوص بسیار کمک کننده است:
- بهداشت فردی دست و پا را به خوبی رعایت کنید.
- بدون دستکش یا محافظ مخصوص به مواد شیمایی قوی یا شوینده‌ها دست نزنید.
- پدیکور و مانیکور منظم و دوره ای (حتی برای آقایان)
- لاک‌های ناخن استاندارد با مارک‌های شناخته شده را استفاده کنید.
- قسمت زیر ناخن‌های خود را خیلی زیاد و به شکل خشن تمیز نکنید.
- ناخن‌های مصنوعی را با دقت و طبق دستورالعمل جدا کنید.
- برای جدا کردن بخش‌های اضافی اطراف ناخن خود از ناخن‌گیر استفاده کنید.
- ناخن‌ها و اطراف آن‌را به خصوص بعد از شستشو با کرم‌های مخصوص، مرطوب نگاه دارید.
- برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های قارچی از حوله مشترک استفاده نکنید.
- بعد از حمام کردن بین انگشتان خود را کاملا خشک کنید.
- از کفش‌های مناسب با تهویه کافی استفاده کنید.
- ناخن‌های خود را از نوع ضربه یا آسیب فیزیکی دور نگاه دارید.
- وضعیت عمومی سلامت بدن خود را به طور مرتب بررسی کنید.
مراجع: